Budowa i położenie trzustki
Trzustka – co warto wiedzieć o tym narządzie? Gdzie się on znajduje i jak jest zbudowany? Jakie są jego zadania?
- Jak jest zbudowana trzustka?
- Gdzie znajduje się trzustka?
- Jakie funkcje pełni trzustka?
- Jakie są choroby trzustki?
Jak jest zbudowana trzustka?
Trzustka jest narządem o nieregularnym kształcie. Jest wydłużona i spłaszczona w odcinku grzbietowo-brzusznym. W jej budowie wyróżnia się trzy główne części – głowę, trzon i ogon, choć niektóre podziały uwzględniają jeszcze szyjkę. Zwykle narząd ten ma około 15 cm, a jego typowa masa to około 100 g. Ważną rolę pełnią przewody wyprowadzające. Są to struktury odchodzące od trzustki. Najważniejszą z nich jest przewód trzustkowy, zaczynający się w ogonie, następnie biegnący przez całą długość narządu i ostatecznie uchodzący do dwunastnicy. Istnieje także, zwykle łączący się z nim, przewód trzustkowy dodatkowy.
Jeśli chodzi o budowę histologiczną, podstawowymi elementami są wyspy Langerhansa (zwane też trzustkowymi) – jest ich około 2 mln i to ich zadaniem jest produkcja trzustkowych hormonów. Pozostałą część narządu stanowią komórki wydzielnicze, które odpowiadają za syntezę między innymi enzymów trzustkowych.
Gdzie znajduje się trzustka?
W przypadku narządu takiego jak trzustka położenie jak najbardziej warto znać – dzięki temu łatwiej rozpoznamy, które nasze objawy mogą dotyczyć właśnie jej. Trzustka zlokalizowana jest w górnej części jamy brzusznej, czyli nadbrzuszu. Położona jest poprzecznie do osi długiej ciała, pomiędzy kręgosłupem (na lewo od niego) a żołądkiem. Znajduje się z przodu od pierwszego lub drugiego kręgu lędźwiowego kręgosłupa i rozciąga się ku tyłowi od żołądka. Zwykle znajdziemy ją na poziomie kręgów lędźwiowych L1 i L2.
Jakie funkcje pełni trzustka?
Trzustka odgrywa w organizmie bardzo istotną rolę. Wydziela hormony zaangażowane w kontrolowanie poziomu glukozy w organizmie. Komórki alfa wydzielają glukagon, który poprzez nasilenie rozkładu wątrobowego glikogenu doprowadza do zwiększenia poziomu glukozy we krwi. Komórki beta wydzielają insulinę, obniżającą stężenie glukozy we krwi. Komórki delta wydzielają somatostatynę, która ma wpływ na uwalnianie hormonów z komórek wyżej wspomnianych. Są jeszcze komórki PP, czyi gamma, wydzielające polipeptyd trzustkowy.
Produkcja wspomnianych hormonów to funkcja wewnątrzwydzielnicza trzustki, ale narząd ten pełni również funkcję zewnątrzwydzielniczą – produkuje enzymy ważne w procesie trawienia. Ponadto w soku trzustkowym, którego narząd ten produkuje około 1,5 litra dziennie, znajdują się dwuwęglany, które neutralizują kwaśną treść pokarmową pochodzącą z żołądka.
Enzymy trzustkowe to przede wszystkim arnylaza, która rozkłada węglowodany, trypsynogen i chymotrypsynogen potrzebne do trawienia białek, lipoza trzustkowa trawiąca tłuszcze, elastaza odpowiadająca za proces degradacji białek i karboksypeptydaza, czyli substancja rozkładająca białka.
Jakie są choroby trzustki?
Najczęstsze choroby trzustki to ostre zapalenia, przewlekłe zapalenie oraz rak. Powszechna jest też cukrzyca, wynikająca z nieprawidłowości dotyczących wydzielania insuliny albo wrażliwości tkanek na ten hormon.
