Jak rozpoznać i leczyć anoreksję?
W dzisiejszym świecie, ogarniętym dziwną manią na punkcie wyglądu, anoreksja staje się coraz powszechniejszym problemem, zwłaszcza wśród młodych dziewcząt, które szczególnie przejmują się swoją urodą. Skąd bierze się ta choroba, jak ją rozpoznać i jak przebiega leczenie?
Na czym polega anoreksja?
Anoreksja, inaczej jadłowstręt psychiczny, to choroba, która sprawia, że pacjent sam umyślnie dąży do niezdrowej utraty masy ciała. Najczęściej występuje u dziewcząt w wieku 13 do 25 lat. Chory nie ustaje w swych wysiłkach, by tracić na wadze, nawet wtedy, gdy jego organizm jest już tym drastycznym odchudzaniem poważnie wyniszczony. Brak akceptacji swojego wyglądu powoduje, że osobie dotkniętej anoreksją żadna waga nie wydaje się wystarczająca – zawsze przecież można zrzucić jeszcze te parę kilo więcej.
W końcu dochodzi do sytuacji, gdy zbyt niska waga i wycieńczenie organizmu prowadzą do zaburzenia pracy narządów wewnętrznych, którym nie dostarcza się cennych składników odżywczych. To objawia się zmęczeniem i zaburzeniami koncentracji. Dochodzi do zaniku kory mózgowej w ośrodkowym układzie nerwowym, co skutkuje padaczką i zaburzeniami neuropsychologicznymi.
Oczywiście takie traktowanie organizmu musi odbić się na układzie pokarmowym – występują wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha i wymioty, może dojść też do zapalenia błony śluzowej żołądka. Typowymi następstwami anoreksji są także zaburzenia układu krążenia, nierówny rytm serca, a ostatecznie nawet zanik mięśnia sercowego. Dochodzi też do zaburzeń hormonalnych, które mogą uczynić chorą osobę bezpłodną.
Jakie są przyczyny anoreksji?
Skąd bierze się tak autodestruktywny stan psychiczny? Czynniki, które za to odpowiadają, można podzielić na cztery kategorie. Wśród czynników psychologicznych występują takie, jak depresja, niska samoocena i zaburzony obraz swojego ciała, perfekcjonizm i wysokie ambicje. Ważne znaczenie mają tu też czynniki kulturowe, czyli życie w kulturze, w której bardzo duży nacisk kładzie się na wygląd, a szczupłą sylwetkę przedstawia jako symbol sukcesu.
Są też czynniki rodzinne – chodzi tu konkretnie o takie relacje w obrębie rodziny, które w okresie dojrzewania utrudniają osiągnięcie człowiekowi autonomii, na przykład nadopiekuńczość rodziców. I wreszcie na ryzyko anoreksji wpływają również czynniki genetyczne, na przykład zaburzenia okresu karmienia we wczesnym dzieciństwie, lub sięgające jeszcze wcześniejszego etapu życia zaburzenia w okresie ciąży.
Jak się leczy anoreksję?
Terapia przy anoreksji jest długotrwała – pełne wyleczenie może zająć nawet do 6 lat. W leczeniu głównym celem jest to, by pacjent uwolnił się od chorobliwych myśli o odchudzaniu i wrócił do prawidłowego odżywiania. Służy temu psychoterapia – zarówno rodzinna (wybierana szczególnie w przypadku niepełnoletnich pacjentów) jak i indywidualna. Ma ona za zadanie nauczyć chorego akceptacji swojego ciała i wypracowania sobie nowych, bezpieczniejszych sposobów na radzenie sobie ze swoimi problemami i emocjami.
Środki farmaceutyczne pełnią tu rolę jedynie pomocniczą, zwalczając objawy. Podaje się więc choremu leki przeciwdepresyjne, nasenne, przeciwlękowe, a także selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, takie jak na przykład fluoksetyna, które pomagają unormować wagę ciała.
Czasem niezbędna jest hospitalizacja, zwłaszcza kiedy wychudzenie jest tak duże, że zagraża życiu, albo pojawiają się powikłania somatyczne, takie jak zaburzenia rytmu serca, zaburzenia elektrolitowe bądź bradykardia. Także infekcje przy niskiej masie ciała oraz gwałtowne obniżenie ilości przyjmowanego pokarmu kwalifikują pacjenta do leczenia szpitalnego.
